درباره آینده تکنولوژی و تاثیر آن در زندگی‌مان ایده‌ای دارید؟ تصور می‌کنید آینده معاملات در جهان چگونه باشد؟ آیا می‌دانید قرارداد هوشمند چیست و دقیقا چه تاثیری در آینده زندگی دارد؟ در این مقاله سعی داریم در مورد قرارداد هوشمند و ارتباط آن با بلاک چین صحبت کنیم، پس با این مطلب از یک پی همراه باشید.

قرارداد هوشمند چیست؟

یک قرارداد هوشمند، مجموعه‌ای از کدهای رایانه‌ای بین دو یا چند طرف معامله است که در بالای یک بلاک چین اجرا می‌شود. قرارداد هوشمند مجموعه‌ای از قوانین است که توسط طرفین درگیر مورد توافق است و پس از اجرا، اگر این مجموعه قوانینِ از پیش تعریف شده رعایت شود، قرارداد هوشمند آماده فرآیند خروجی می‌شود. این دسته از قراردادها به شما اجازه می‌دهند که پول، سهام، دارایی و موارد دیگر را با شفاف سازی و بدون نیاز به یک واسطه معامله کنید. از این رو در آینده نزدیک می‌توان به عنوان یکی از روش‌های پرداخت بین المللی و نیز معاملات در سطح گسترده از آن بهره برد.

تاثیر قرارداد هوشمند بر آینده مشاغل

شکی نیست با پیشرفته شدن دنیای امروزی و استفاده هرچه بیشتر از تکنولوژی، برخی از مشاغل شکل سنتی خود را از دست خواهند داد. با ظهور قراردادهای هوشمند دیگر نیازی نیست برای بستن هر قرارداد به دفتر اسناد رسمی مراجعه کرد یا هزینه‌های بسیار سنگین برای استخدام وکیل پرداخت. با وجود چنین قراردادهایی ممکن است کار وکلا و دفاتر کمتر شده و افراد بتوانند تنها از طریق تلفن همراه یا لپ‌تاپ قراردادهایی مانند اجاره‌خانه، خرید و فروش‌های مورد نظر و دیگر کارهای خود را انجام دهند.

امروزه شاهد استفاده گسترده از قرارداد هوشمند در بانک‌ها و سازمان‌های دولتی هستیم. اساس عملکرد دولت الکترونیک ایران در افزایش ارائه خدمات به‌صورت غیرحضوری، استفاده از «بلاک چین» به‌عنوان حلقه اتصال ارتباط است. یکی از منحصر به‌فردترین ویژگی‌های «بلاک چین» کیفیت عملکرد آن به‌عنوان یک عامل غیر‌متمرکز است که بین تمام افراد یک شبکه به اشتراک گذاشته می‌شود. بنابراین دخالت واسطه و شخص ثالث را از بین می‌برد. این کار باعث می‌شود روند پردازش و انجام امور سرعت گرفته و در زمان صرفه‌جویی شود. البته استفاده از بلاک چین در برخی از زمینه‌ها هنوز مشکلات و مسائلی دارد که حل نشده اما باز هم گزینه‌ای ساده و کارآمدتر از سیستم‌های قدیمی است.

بلاک چین

به زبان ساده بلاک چین نوعی از فناوری دیجیتال است که داده‌ها را در یک دفترچه توزیع شده ذخیره می‌کند. داده‌‌های سوابق ذخیره شده و معاملاتِ انجام شده در زمان مشخص هستند که در دسترس همه افراد شبکه قرار می‌گیرد. بدین ترتیب فناوری بلاک چین با معرفی «بیت کوین» به‌عنوان اولین و معتبرترین ارز دیجیتالی رمزنگاری شده، مورد توجه قرار گرفت.

بیشترین استفاده از بلاک چین در عقد «قرارداد هوشمند» است. مفهوم قرارداد هوشمند یا Smart Contract  اولین بار در سال ۱۹۹۴ توسط نیک سازو (Nick Sazo) دانشمند و رمزنگار آن زمان معرفی شد. او به این نتیجه رسید که هر قراردادی در دنیا که روی کاغذ نوشته می‌شود می‌تواند به قرارداد هوشمند تبدیل شود. در واقع می‌توان این قراردادها را به کد تبدیل کرد که در یک بلاکچین قابل اجرا است.

قرارداد هوشمند

استفاده از بلاک چین در قرارداد هوشمند

ایده استفاده از قراردادهای الکترونیکی به جای قراردادهای کاغذی، از مدت‌ها قبل مطرح بوده است. اما فضای مناسبی که بتوان در آن قرارداد هوشمند را انجام داد، هنوز پیدا نشده بود. با معرفی بلاک چین در فضای فناوری دیجیتال، فضای مورد نظر نیز کشف شد. یک سیستم مبتنی بر بلاک چین به کلیه اشخاص موجود در یک شبکه مشترک اجازه می‌دهد تا با روشی توزیع‌شده با یکدیگر ارتباط برقرار کنند که با این کار نیاز به حضور شخص سومِ قابل اعتماد به‌عنوان شاهد از بین می‌رود.

قرارداد هوشمند، یکی از موفق‌ترین کاربردهای بلاک چین در فناوری است. استفاده از قراردادهای هوشمند به جای قراردادهای سنتی و کاغذی می‌تواند هزینه معاملات را به میزان قابل توجهی کاهش دهد که به‌صورت گسترده در کلیه زمینه‌ها مانند خانه‌های هوشمند، تجارت الکترونیکی، املاک و مستغلات، مدیریت دارایی و غیره کاربرد دارند. بلاکچین از پلتفرم‌های متفاوتی استفاده می‌کند که می‌توان از «اتریوم» به‌عنوان محبوب‌ترین پلتفرم بلاک چین برای انجام قراردادهای هوشمند نام برد.عملا ظهور چنین قراردادهایی مسیر معاملات بین المللی را آسانتر خواهد کرد.

مکانسیم قراردادهای هوشمند

برای درک بهتر قرارداد هوشمند، تصور کنید که قصد دریافت سندی ثبت شده از دادگاه را دارید. در حالت عادی برای دریافت این سند باید ابتدا به یک دفتر اسناد رسمی یا وکیل مراجعه کرده و برای انجام کار خود نوبت گرفته و منتظر بمانید. بعد از آن، اسناد لازم را از دفتر گرفته و به دادگاه ببرید و بعد از طی کردن مراحل اداری، سند مورد نظر را دریافت کنید. در چنین حالتی اگر از قرارداد هوشمند استفاده کنید، وضعیت کاملا متفاوت خواهد بود. برای انجام این کار با استفاده از قراردادهای هوشمند کافی است هزینه را پرداخت کرده و سند خود را دریافت کنید. انجام این کار بدون نیاز به شخص ثالث که همان وکیل یا مدیر دفتر اسناد رسمی است صورت می‌گیرد.

جالب است بدانید که وظیفه قراردادهای هوشمند فقط بررسی صحت انجام قوانین از سمت طرفین نیست بلکه این دسته از قراردادها به صورت خودکار انجام شده و نیاز نیست شما هیچ کاری انجام دهید. به عبارت دیگر قراردادهای هوشمند به صورت خودکار مسئول اجرای کدهایی هستند که روی یک بلاک چین ذخیره می‌شود. این بلاک چین نیز بر اساس قوانینِ از پیش تعیین‌شده و مورد توافق طرفین، ساخته شده است. با رعایت کلیه قوانینی که بلاک چین بر اساس آن ساخته شده است کدها خود به خود اجرا شده و خروجی موردنظر را به شما می‌دهند.

در ساده‌ترین شکل، قرارداد هوشمند مطابق با فرم سازنده آن، تنظیم و اجرا می‌شود. بیشترین سود استفاده از قراردادهای هوشمند مربوط به همکاری‌های تجاریی است که در آن‌ها برای توافق در مورد شرایط تصمیم‌گیری شده با رضایت هر دو طرف استفاده می‌شود. این کار خطر تقلب و کلاهبرداری را کاهش داده و از آنجایی که هیچ شخص ثالثی در عقد قرارداد نیاز نیست، هزینه‌ها به شکل چشمگیری کاهش می‌یابد.

در پایان

اگر بخواهیم به‌صورت خلاصه بگوییم قرارداد هوشمند چیست، سندی معتبر است که معمولا روی مکانیسمی کار می‌کند که شامل دارایی‌های دیجیتال (موجودیِ کیف پول دیجیتال) طرفین معامله است که می‌توانند آن را به صورت خودکار اداره کنند. این دارایی‌ها طبق قوانین قرارداد بین طرفین درگیر، واریز و توزیع می‌شود. قراردادهای هوشمند پتانسیل ردیابی عملکرد در زمان واقعی و صرفه جویی در هزینه را دارند. باید دید در ایران این مکانیسم کی و چگونه فراگیر می‌شود.