امروزه با کمک تلفن همراه، اغلب امور روزمره با سرعت و راحتی بیشتر انجام می‌شود. هر فردی با کمک تلفن خود می‌تواند از مانده حساب‌اش اطلاع پیدا کند یا قبوض منزل و محل کارش را پرداخت نماید. افرادی فرض را بر این می‌گیرند که تنها از طریق تلفن هوشمند و برنامه‌های مخصوص به آن می‌توان برای این دسته از امور استفاده کرد اما این‌گونه نیست. قطعا تا به‌حال برای شما نیاز به خرید اعتبار موبایل یا اینترنت پیش آمده است تا گوشی خود را از جیب یا کیفتان خارج کنید و با وارد کردن کدی همانند #100* سیمکارت‌ یا اینترنت مورد نظرتان را شارژ کنید. کد (USSD (Unstructured Supplementary Service Data شیوه ارسال پیام بدون ذخیره‌سازی است که از اتصال و تعامل شبکه‌های تلفن همراه و بانک‌ها صورت می‌گیرد، همانند اتصال همراه اول، ایرانسل و رایتل با بانک‌های گوناگون.

USSDهای پراستفاده

USSD که به فارسی آن را «کد دستوری» می‌خوانند نوعی جابه‌جایی پیام در بستر سامانه جهانی ارتباطات است. این کدها اعدادی هستند که به شکل #100* نمایش داده می‌شوند. چند نمونه از کد دستوری بانک‌ها یا تلفن همراه در ایران به شرح زیر است.

بانک ملت (به پرداخت) #۷۱۲*

بانک ملی #۷۱۷*

بانک انصار #۷۶۳*

بانک گردشگری #۷۶۴*

صادرات : #719*

پاسارگاد : #720*

جیرینگ: #123*

همراه اول #10*

ایرانسل #555*

این کدها، دستورالعمل‌های جامع بانک یا شبکه تلفن همراه را نشان می‌دهند اما گاهی برای بالا رفتن سرعت در انجام این امور، برای هر عمل پرتراکنش به صورت اختصاصی کدی را معرفی می‌کنند. برای مثال همراه اول برای خرید مستقیم شارژ کد اختصاصی #1* یا برای خرید بسته‌های اینترنتی #100* انتخاب کرده است. حتی بعضی از انتخاب‌های پرتراکنش در بطن این عملیات‌های پر استفاده همچون خرید بسته‌های اینترنتی، کد اختصاصی‌تری برای خود دارند مانند خرید بسته‌ی 30 روزه‌ اینترنت همراه اول که با کد #2*100* صورت می‌گیرد.

عملیاتی که می‌توان با استفاده از کدهای USSD انجام داد

• خرید شارژ از اپراتورهای گوناگون
• خرید انواع بسته‌های اینترنتی از اپراتورهای مختلف
• انتقال وجه به بانک‌های متنوع
• انتقال شارژ با توجه به اپراتور مشخص
• پرداخت انواع قبوض محل کار یا خانه
• کمک‌ خیریه و مردمی به نهادهای خصوصی و دولتی
• دریافت رمز دوم از بانک‌ها
• فعال شدن گزینه‌هایی برای مراسم‌ها همچون پرداخت فطریه

خصوصیات USSD

کدهای دستوری بخاطر خصوصیات منحصر‌به‌فردشان به‌صورت مکرر مورد استفاده قرار می‌گیرند. خصوصیات اصلی آن‌ها به شرح زیر است:

• سرعت بالای واکنش به درخواست شما به‌دلیل عدم ذخیره‌سازی اطلاعات
• عدم نیاز به اینترنت
• عدم نیاز به تلفن هوشمند
• عدم نیاز به نصب برنامه‌ی منحصر به‌فرد
• استفاده از خدمات به صورت رایگان و بدون نیاز به مراجعه به بانک
• امنیت نسبتا بالا به سبب بستر بانکی آن

امنیت کد USSD

با وجود اینکه این فرایند در بستر بانک و شبکه‌های تلفن همراه صورت می‌گیرد و افرادی بر این باور هستند که تمامی عملیات به همین سبب از امنیت بسیار بالایی برخوردار است، اما تا به‌حال چندین بار بانک مرکزی برای محدود سازی استفاده از کدهای USSD  اقدام کرده است.

این نگاه از سوی بانک مرکزی وجود دارد که این سیستم از امنیت بالایی برخودار نیست، زیرا دسترسی به اطلاعات افراد به سادگی امکان‌پذیر است. برای مثال در ابتدای راه‌اندازی این سیستم، هر شخصی برای هر بار استفاده از یک فرایند باید شماره کارت خود را وارد می‌کرد که این شماره به‌صورت اعداد به نمایش گذاشته می‌شد. با گذر زمان این شیوه تغییر پیدا کرد و با نشان دادن تنها چند رقم آخر شماره کارت به فعالیت خود ادامه داد. اما تا به امروز برای وارد کردن اطلاعات محرمانه‌ای همچون رمز کارت، شماره اعداد نمایش داده می‌شود که می‌تواند برای هکرها طعمه‌ی خوبی به شمار رود یا ممکن است حد فاصل پاسخ دهی به نیاز شما، اطلاعاتتان در دسترس سو‌استفاده‌کنندگان قرار گیرد.

از این‌رو، شیوه‌ این سیستم باعث اعتراض بانک مرکزی و محدود سازی آن شده است. این اعتراض سبب پیدایش یک‌سری از ویرایش‌ها بر روی فرایند این سیستم شده است. همانند نمونه‌ بالا که به آن اشاره شد، یعنی اضافه کردن ستاره به‌جای نمایش دادن شماره کارت یا از سوی دیگر می‌توان به توقف استفاده از رمز ایستا اشاره داشت.

رمز پویا

رمز پویا یکی از بهترین گزینه‌ها برای ایجاد امنیت در بستر USSD به شمار می‌رود که بعضی از بانک‌ شخصا به‌طور اختصاصی کدی را برای دریافت رمز پویا معرفی کرده‌اند، یا به‌طور معمول می‌توان با پیام به پیامک اختصاصی بانک، رمز پویا را دریافت نمود تا فرد بدون دغدغه و استرس از نمایان شدن اطلاعات شخصی به هکرها، به‌صورت مکرر و سریع به عملیات مورد نظر خود دسترسی  و نیاز خود را برطرف کند.

به این جهت پیش از استفاده از این بستر باید به این دقت داشت که در صورت انجام عملیات مهم همچون واریز و انتقال پول با مبلغ بالا از بستری مطمئن‌تر همچون دستگاه پوز یا مراجعه به بانک‌ها استفاده کرد. با این وجود افراد بسیاری هستند که برای انجام چنین کارهایی از کد USSD استفاده می‌کنند.

کدهای USSD باعث برطرف شدن نیاز ما به شکلی ساده‌تر و راحت‌تر شده‌اند که بدون نیاز به دانش بالا یا داشتن موبایلی هوشمند می‌توان از آن بهره برد. کافی است کد مورد نظر را وارد کرده و دکمه‌ی تماس را فشار داد تا با سرعتی بالا و بدون ذخیره‌سازی اطلاعات، عملیات انجام شود، اما حتما باید به نکات ایمنی آن توجه بسیاری شود.